Macht corrumpeert (november 2017)
Iemand die macht heeft over anderen loopt de kans dat zijn normen van goed en kwaad langzaam verschuiven. Dat blijkt maar weer eens door de vele ‘coming outs’ in het kader van #MeToo deze dagen. En dat ligt ook voor de hand, iemand met een zekere macht ervaart steeds minder correctie van zijn omgeving omdat niemand dat durft. Norm overschrijdend gedrag ligt dan levensgroot op de loer.
Conflict
Zolang niemand het heeft over het norm overschrijdend gedrag en zijn of haar beleving voor zich houdt lijkt er geen sprake te zijn van een conflict. Pas als zij naar buiten treden of naar een rechter stappen is er sprake van een conflict. Juist door de machtsongelijkheid in zo’n relatie is er weinig kans dat ze er onderling zullen uitkomen. Escalatie is noodzakelijk om iets aan het licht te brengen, dat klopt maar vervolgens kan de gang naar de rechter wellicht voorkomen worden door mediation.
Machtsongelijkheid
Binnen het conflict dat zich dan openbaart zal de mediator uiterst zorgvuldig moeten omgaan met de machtsverhouding tussen partijen. Hij zal moeten interveniëren door bijsturen, tegensturen en ruimte te geven. Bovendien moet worden bepaald waar het conflict uit bestaat. Gaat het om de grensoverschrijdende gedraging of is het ook vooral de uitoefening van de macht die het conflict bepaalt? Dus terug naar de metafoor van de koorddansers, stel je voor dat slechts één van de koorddansers zo’n evenwichtsstok in handen heeft. Die ongelijkheid, daar gaat het om.
Ouderlijke macht als voorbeeld
Toen onze kinderen klein waren en ontzettend druk waren in huis stelden we dat ze eerst maar eens 10 rondjes om het pleintje moesten hollen voordat ze weer naar binnen mochten. Machtsuitoefening die in onze ogen heel functioneel was want daarna waren ze binnen heel rustig. En ze deden het ook braaf. Maar stel onze kinderen hadden gezegd, dat doen we niet. Dan is er sprake van een conflict. De mediator zal zorgvuldig moeten nagaan of het hier om een conflict gaat als verzet tegen de macht van ouders om de kinderen naar buiten te sturen of om een conflict over bijvoorbeeld het tijdstip en de omstandigheden (donker, regen, hagel en wind?) waaronder zij naar buiten worden gestuurd. En weegt dat op tegen het functionele argument van de ouders dat de kinderen daarna zo lekker rustig zijn? (Vergelijk het grensoverschrijdende gedrag van de ouders die kortgeleden hun kind bijna 10 uur op het balkon hebben gezet…)
Kortom, machtsongelijkheid is een niet te onderschatten element in een relatie en zal in een mediation zorgvuldig moeten worden onderscheiden van de feitelijke omstandigheden. Als ik #MeToo-ers kan helpen om daar uit te komen, graag.
Jaap